Co to jest obrzęk limfatyczny?

Obrzęk limfatyczny w zaawansowanym stadium nazywany jest również słoniowacizną, objawiając się nabrzmieniem jednej lub kilku kończyn. Opuchlizna powstaje na skutek zastoju limfy w tkankach. Początkowo nie daje dolegliwości bólowych, jednak z czasem obrzęk staje się coraz większy, uniemożliwiając prawidłowe funkcjonowanie. 

Czym jest obrzęk limfatyczny?

Układ limfatyczny jest częścią układu odpornościowego, który ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania organizmu człowieka. W układzie limfatycznym krąży płyn zwany limfą. W zdrowym ciele spływa do naczyń chłonnych, a następnie do węzłów chłonnych, które filtrują produkty przemiany materii i wytwarzają limfocyty, czyli komórki zwalczające infekcje. Nadmiar płynu w naczyniach limfatycznych musi wrócić do krwioobiegu. Jeżeli naczynia limfatyczne nie są w stanie odprowadzić płynu z tkanek, dochodzi do obrzęku limfatycznego. 

W zależności od lokalizacji uszkodzenia naczyń limfatycznych, opuchlizna może pojawić się na dowolnej kończynie lub kilku jednocześnie. Obrzęk może być ledwo widoczny i bezbolesny. W miarę postępowania schorzenia kończyna może spuchnąć kilka razy w stosunku do normalnej wielkości, uniemożliwiając poruszanie ręką lub chodzenie. Długotrwałe nagromadzenie limfy w tkankach prowadzi do stanu zapalnego. Skóra w dotkniętym obszarze jest napięta, nie tworząc charakterystycznych dołków przy ucisku. Obrzękowi towarzyszą również inne objawy, takie jak zaczerwienienie, mrowienie, swędzenie, wysypka, piekący ból, zmniejszona elastyczność stawów, gorączka lub dreszcze.

Przyczyny i leczenie obrzęku limfatycznego

Obrzęk limfatyczny dzieli się na pierwotny i wtórny. W pierwszym przypadku jest spowodowany wadami wrodzonymi, które zaburzają odpływ płynu z naczyń limfatycznych. Pierwotny obrzęk może być spowodowany:

• wadami budowy naczyń włosowatych (hipoplazja),
• brakiem naczyń włosowatych (aplazja),
• małymi ilościami naczyń włosowatych,
• chorobą Milroya.

Natomiast wtóry (nabyty) obrzęk limfatyczny może być związany zarówno z niewydolnością żylną, jak i uszkodzeniami naczyń limfatycznych. Wyróżnia się następujące przyczyny:

• powikłania pooperacyjne,
• terapia nowotworów złośliwych,
• urazy mechaniczne,
• choroby tkanki łącznej,
• przewlekła niewydolność żylna,
• stany zapalne naczyń chłonnych.

Leczenie obrzęku limfatycznego ma na celu zmniejszenie opuchlizny i przywrócenie komfortu pacjentowi. Główną metodą leczenia obrzęku limfatycznego jest fizjoterapia polegająca na drenażu limfatycznym. Jest to rodzaj masażu, który ma na celu pobudzenie aktywności naczyń limfatycznych, by umożliwić limfie swobodny przepływ. Lekarz może zalecić również kompresoterapię, która polega na kontrolowanym uciskaniu miejsc objętych chorobą za pomocą specjalnych bandaży.